ห้องสมุด

ใบความรู้ลาดับที่ 1

เรื่อง ห้องสมุด

รายวิชา ท 20201 ห้องสมุด 1 ระดับมัธยมศึกษาปีที่ 1

***************************************************************************************************

ผลการเรียนรู้ •••

1.อธิบายความหมายของห้องสมุดและแหล่งเรียนรู้ได้

2. อธิบายวัตถุประสงค์และความสาคัญของห้องสมุดและแหล่งเรียนรู้ได้

3. บอกประเภทของห้องสมุดและแหล่งเรียนรู้ทั้งในโรงเรียนและแหล่งเรียนรู้อื่นได้

**************************************************************************************************

ความหมายของห้องสมุด

คาว่า “ห้องสมุด” ในภาษาอังกฤษใช้คาว่า “Library” หมายถึง ที่เก็บหนังสือ ปัจจุบันมีความหมายกว้างขึ้นดังนี้

ห้องสมุด หมายถึง สถานที่รวมแหล่งสรรพวิทยาการต่าง ๆ ทั้งที่อยู่ในรูปของหนังสือ วารสาร สิ่งตีพิมพ์อื่น ๆ ตลอดจนโสตทัศนวัสดุ และฐานข้อมูลต่าง ๆ ที่ต้องสืบค้นด้วยคอมพิวเตอร์ โดยมีบรรณารักษ์ ซึ่งมีความรู้ทางด้านบรรณารักษศาสตร์ และสารนิเทศศาสตร์เป็นผู้ดาเนินงาน จัดบริการ และบริหารงานต่าง ๆ เพื่อก่อให้เกิดประโยชน์ และความสะดวกสบายแก่ผู้ใช้

ห้องสมุด หมายถึง สถานที่รวบรวมวิทยาการต่าง ๆ ได้แก่ หนังสือ เอกสาร สิ่งพิมพ์ รวมทั้งโสตทัศนวัสดุทุกประเภท โดยมีผู้มีความรู้ทางบรรณารักษ์เป็นเจ้าหน้าที่ดาเนินการบริการและจัดบริการให้แก่ผู้ใช้

วัตถุประสงค์ของห้องสมุด

1.เพื่อการศึกษา (Education) การศึกษาในปัจจุบันมุ่งเน้นผู้เรียนเป็นสาคัญ ผู้เรียนจาเป็นต้องศึกษาค้นคว้าเพิ่มเติมจากหนังสือ เอกสาร สิ่งพิมพ์ ในห้องสมุดเพื่อให้เกิดความรู้อย่างกว้างขวาง เพื่อพัฒนาตนเอง พัฒนาอาชีพได้ตลอด

2.เพื่อให้ความรู้ ข้อมูล ข่าวสาร (Information) ห้องสมุดเป็นแหล่งวิทยาการทาหน้าที่จัดหาหนังสือ เอกสาร สิ่งพิมพ์ ที่ดีและใหม่ทันสมัยอยู่ตลอดเวลามาไว้ให้บริการ เพื่อให้ผู้ใช้ได้ทั้งความรู้ ติดตามข่าวความเคลื่อนไหวและเหตุการณ์ต่าง ๆที่เกิดขึ้นทั้งในประเทศและนอกประเทศทั่วโลก

3. เพื่อการค้นคว้าวิจัย (Research) ห้องสมุดเป็นศูนย์กลางของการค้นคว้าวิจัย

ได้จัดหา รวบรวมสารหนังสือ เอกสาร สิ่งพิมพ์ ที่เกี่ยวข้องกับโครงการ โครงงาน ผลการค้นคว้าวิจัยที่เกิดขึ้นใหม่และสิ่งประดิษฐ์ทั้งหลายที่มีผู้จัดทาไว้แล้ว ไว้สาหรับให้ผู้ที่สนใจ ค้นคว้า และส่งเสริมให้เกิดงานค้นคว้าวิจัยชิ้นใหม่ ๆ เกิดความเจริญก้าวหน้าทางวิชาการในสาขาต่าง ๆ

4.เพื่อให้เกิดความจรรโลงใจ (Inspiration) ห้องสมุดได้รวบรวม สะสมความรู้สึกนึกคิดที่สร้างสรรค์ความดีงามซึ่ง ๆ ได้แก่หนังสือ เอกสาร สิ่งพิมพ์ ประเภท ปรัชญา จิตวิทยา ศิลปะ ศาสนา วรรณคดี

บทประพันธ์ต่าง ๆ ชีวประวัติ สารคดีท่องเที่ยว ซึ่งเมื่อผู้อื่นได้อ่านแล้ว จะทาให้เกิดความสุขทางใจ เกิดความรู้สึกชื่นชมและประทับใจ ในความคิดที่ดีงาม มองเห็นคุณค่าของความดีงาม

5. เพื่อนันทนาการหรือพักผ่อนหย่อนใจ ( Recreation)ห้องสมุดได้จัดหาสื่อที่ เรียกว่า Edutainment เพื่อให้ผู้ใช้ห้องสมุดได้รับความสุข ความเพลิดเพลินจากการอ่าน การดูและการฟัง เช่น ดูวีดีทัศน์ ฟังเพลง ดูหนังสารคดี ดูการ์ตูน ดูภาพล้อ อ่านเรื่องสั้น นวนิยาย วารสาร นิตยสาร เป็นต้น

ความสาคัญของห้องสมุด

1.เป็นที่รวมวิทยาการต่าง ๆ ผู้ใช้สามารถค้นคว้าหาความรู้ได้ทุกแขนงวิชาที่มีการสอนในสถานศึกษา

2.ห้องสมุดเป็นที่ที่ทุกคนจะเลือกอ่านได้โดยอิสระ ตามความสนใจของแต่ละบุคคล

3.ก่อให้เกิดการเรียนรู้อย่างไม่มีที่สิ้นสุด ทาให้เกิดนิสัยรักการอ่าน

4.ช่วยให้ผู้ใช้ห้องสมุดมีความรู้ทันสมัยอยู่เสมอ

5.ช่วยให้ผู้ใช้มีนิสัยรักการอ่าน และการศึกษาค้นคว้าหาความรู้ด้วยตนเอง

6.ช่วยให้รู้จักใช้เวลาว่างให้เป็นประโยชน์

ประเภทของห้องสมุด

1.ห้องสมุดโรงเรียน (School Libraries) คือ ห้องสมุดที่จัดให้มีขึ้นภายในโรงเรียน ตั้งแต่เด็กที่เริ่มเรียนชั้นอนุบาล ห้องสมุดโรงเรียนประถมศึกษาและห้องสมุดโรงเรียนมัธยมศึกษา จะจัดหนังสือและวัสดุต่าง ๆ ทุกสาขาวิชาตามหลักสูตร ตามระดับ ประเภทของนักเรียน เป็นแหล่งปลูกฝังนักเรียนให้มีนิสัยรักการอ่าน และใฝ่หาความรู้ด้วยตนเอง

2.ห้องสมุดวิทยาลัยและมหาวิทยาลัย (College and University Libraries) คือ ห้องสมุดระดับอุดมศึกษาซึ่งตั้งอยู่ในวิทยาลัยและมหาวิทยาลัยต่าง ๆ เพื่อสนับสนุนด้านการเรียนการสอน และการค้นคว้าวิจัย ให้ตรงตามหลักสูตร มุ่งบริการทางวิชาการแก่อาจารย์ นักเรียน นักศึกษา ในการเพิ่มพูน ความรู้ด้วยตนเองอย่างกว้างขวาง เป็นพื้นฐานในการประกอบอาชีพในอนาคต

3.ห้องสมุดเฉพาะ (Special Libraries) คือ ห้องสมุดที่เก็บรวบรวมสารนิเทศเพื่อสนองตอบความต้องการของบุคคลเฉพาะกลุ่ม จัดบริการสารนิเทศเฉพาะด้าน จะมีหนังสือเอกสารที่เกี่ยวกับการปฏิบัติงานของหน่วยงานนั้น ๆ เพื่อให้บริการแก่ผู้ใช้เฉพาะสาขาวิชาหรือบุคลากรของหน่วยงาน

4.ห้องสมุดประชาชน (Pubic Libraries) คือ ห้องสมุดที่จัดตั้งขึ้นเพื่อให้บริการแก่ประชาชนทั่วไปไม่จากัด เพศ วัย ศาสนา อาชีพ และระดับความรู้ในชุมชนท้องถิ่นนั้น ๆ โดยมิได้เรียกร้องค่าตอบแทนใด ๆ ไม่ว่าจะเป็นค่าบารุงห้องสมุด ค่าเช่าหนังสือทั้งนี้เพราะถือว่าประชาชนได้เสียภาษีให้แก่รัฐแล้ว ห้องสมุดประชาชนแห่งแรกของไทย คือ ห้องสมุดวัดพระเชตุพนฯ หรือ วัดโพธิ์

5.หอสมุดแห่งชาติ (National libraries) คือ หอสมุดประจาชาติ มีหน้าที่เก็บรวบรวมหนังสือ เอกสาร สิ่งพิมพ์ ทุกชนิด ที่ผลิตขึ้นในประเทศ แล้วจัดทาบรรณานุกรมแห่งชาติ พร้อมทั้งกาหนดเลขมาตรฐานสากลประจาหนังสือ (ISBN=International Standard Book Number) เลขมาตรฐานสากลประจาวารสาร (ISSN = International Standard Serial Number)หนังสือและสิ่งพิมพ์ต่าง ๆ ในหอสมุดแห่งชาตินั้นได้รับมาจากหลายทาง เช่น หนังสือที่พิมพ์ในประเทศไทยจะได้รับตามพระราชบัญญัติการพิมพ์ว่า หนังสือที่มีกรรมสิทธิ์ตามพระราชบัญญัติการพิมพ์ผู้มีกรรมสิทธิ์จะต้องมอบให้เพื่อเก็บรักษาไว้ในหอสมุดแห่งชาติ 2 ฉบับ หอสมุดแห่งชาติของประเทศไทยในปัจจุบันนี้เดิมชื่อว่า “หอพระสมุด วชิรญาณสาหรับพระนคร” สร้างขึ้นในสมัยจอมพล สฤษดิ์ ธนะรัชต์ หอสมุดแห่งชาติให้บริการความรู้แก่ประชาชนทั่วไปเช่นเดียวกับห้องสมุดประชาชน แต่ไม่อนุญาตให้ผู้ใช้ยืมหนังสือหรือวัสดุสารนิเทศอื่น ๆ ออกจากห้องสมุด